Studenti Šumarskog fakulteta u Beogradu istraživali stavove građana tri beogradske opštine u vezi sa mogućnošću razvojа urbanih bašta u njihovim zajednicama.
Više od polovine žitelja beogradskih opština Novi Beograd, Rakovica i Palilula smatra da je pokretanje baštenske zajednice u njihovoj opštini dobra ideja. A čak 56 odsto ispitanika je zainteresovano za iznajmljivanje sopstvene parcele u okviru baštenske zajednice.
Ovo su glavni nalazi istraživanja studenata Šumarskog fakulteta u Beogradu u okviru projekta „Beogradske bašte zajednice za održivi razvoj grada“, a koji su javno prezentovani predstavnicima pomenutih gradskih opština, Sekretarijata za zaštitu životne sredine Grada Beograda, Urbanističkog zavoda i civilnog sektora.
Kratkoročno, koncept baštenskih zajednica zahteva pojednostavljenu administrativnu proceduru privremene dodele i upravljanja zemljištem za društvene vrtove, akcijski plan za realizaciju prioritetnih društvenih vrtova na području grada Beograda, uz saradnju gradskih vlasti i lokalne samouprave. A dugoročno, bilo bi dobro pravno definisati proceduru privremenog ustupanja gradskog zemljišta za uspostavljanje društvenih vrtova, imenovati kontakt osobu za društvene vrtove u gradu Beogradu, mapirati postojeće urbane vrtove i uvrstiti društvene vrtove u trajno prostorno planiranje grada Beograda, zaključili su studenti u okviru svog istraživanja.
Baštenske zajednice su zelene površine u gradu na kojima se uzgajaju voće i povrće, ukrasne i začinske biljke na parcelama koje obrađuju i njima zajednički upravljaju zajednice baštovana. Urbane bašte pružaju širok dijapazon ekoloških, ekonomskih i društvenih koristi gradu, korisnicima i zajednici. Najčešći motivi za angažovanje u urbanim baštama su zdrava i sveža hrana, rekreacija i druženje, vraćanje prirodi i životu u skladu sa prirodom, osećaj ostvarenosti i satisfakcije u radu sa biljkama i zemljom. Važna je uloga urbanih bašta u edukaciji mlađih generacija i razvoju svesti o održivom korišćenju životne sredine kod dece predškolskog i školskog uzrasta.
U poslednjih nekoliko godina, pokrenuto je više građanskih inicijativa za osnivanje baštenskih zajednica na teritoriji Srbije i šire. U Zagrebu je, na primer, zajedničkim naporom i saradnjom građana, opština i grada pokrenut projekat urbanih vrtova, koji već nekoliko godina uspešno funkcioniše i donose brojne vrednosti gradu. Zelena mreža aktivističkih grupa (ZMAG) kao organizacija koja je aktivno učestvovala u ovom procesu biće u poseti Baštalištu, prvoj baštenskoj zajednici u Srbiji tokom vikenda 12-13.maj, a u petak 11.maja podeliće svoja iskustva sa svima zainteresovanima na otvorenom javnom predavanju koje se održava u InCentru (Cara Lazara 5-7) u 17h30.
Projekat „Beogradske bašte zajednice za održivi razvoj grada“ ima za cilj podizanje svesti svih učesnika o važnosti teme, pokretanje diskusije i uključivanje svih aktera zainteresovanih za razvoj baštenskih zajednica. U pitanju je semestralni studentski projekat u okviru kojeg studenti četvrte godine osnovnih studijа imaju zadatak da istraže mogućnosti razvoja urbanih bašta na teritoriji 3 gradske opštine: Rakovica, Palilula i Novi Beograd. Studenti su do sada istražili stavove građana ovih opština u vezi sa mogućnošću razvojа urbanih bašta u njihovim zajednicama koji su nedvosmisleno pokazali potrebu za osnivanjem, ali i institucionalizacijom baštenskih zajednica u Beogradu.
Istraživanje je realizovano u okviru vežbi na programu osnovnih studija Odseka za Pejzažnu arhitekturu i hortikulturu, na predmetu “Učešće javnosti u oblasti pejzažne arhitekture”, koji se održava na Šumarskom fakultetu, Univerziteta u Beogradu. Ovaj fakultet je prepoznao značaj i aktuelnost “urbanih bašti” i zbog toga su osmislili i pokrenuli projekat „Beogradske bašte zajednice za održivi razvoj grada“, načelu sa profesorkom Jelenom Tomićević i Slavicom Čepić, doktorantkinjom ovog Fakulteta. Prema rečima studenata, projekat i istraživanje su bili inspirisani radom Baštališta, prve i jedine baštenske zajednice u Beogradu koja ove godine slavi petogodišnjicu postojanja. Radom Baštališta koordinira neprofitno udruženje građana, Ama – Centar za negu čoveka i prirode.
